الدرس السادس: بَيانُ معنَى العِبادةِ

[عبد الله الداخل]

الدرس السادس: بَيانُ معنَى العِبادةِ
العِبادةُ هي: التَّذلُّلُ والخُضوعُ والانقيادُ مع شدَّةِ المحبَّةِ والتعظيمِ.
وكلُّ عَمَلٍ يُتقرَّبُ به إلى المَعْبودِ فهو عِبادةٌ.
ولذلك فإنَّ العبادةَ الشَّرْعِيَّةَ هي اسمٌ جامعٌ لكلِّ ما يُحبُّه اللهُ ويَرْضاهُ من الأقوالِ والأعمالِ الظاهرةِ والباطنةِ.
والعبادةُ تكونُ بالقلبِ واللسانِ والجوارحِ، وقد أمَرَ اللهُ تعالى بإخلاصِ العبادةِ له وَحْدَه لا شَريكَ له؛ قال اللهُ تعالى: ﴿هُوَ الْحَيُّ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ (65)﴾ [غافر: 65].
وقال تعالى: ﴿قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّينَ﴾ [الزمر: 11].
وأمَرَ اللهُ باتِّباعِ رسولِه صلى الله عليه وسلم وأداءِ العبادةِ على الهَدْيِ الذي بَيَّنَهُ لنا، قال اللهُ تعالى: ﴿وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ﴾[النحل: 44]، وقال: ﴿وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا﴾ [الحشر: 7]
واللهُ تعالى لا يَقْبَلُ عبادةً من أحدٍ إلا بتَحْقيقِ هَذَينِ الشَّرْطينِ: الإخلاصِ والمُتابعةِ.
والعبدُ لا يكونُ مسلمًا حتى يُخْلِصَ الدِّينَ للهِ تعالى، ويَتَّبِعَ الرسولَ صلى اللهُ عليه وسلم.
فمَن أدَّى العبادةَ خالصةً للهِ تعالى، وصَوابًا على سُنَّةِ رسولِ اللهِ صلى اللهُ عليه وسلم فهي عبادةٌ صحيحةٌ، وعَمَلٌ صالِحٌ.

وقد بَيَّن اللهُ تعالى لنا في كتابِه الكريمِ أنه خَلَقَنا لغَايةٍ عظيمةٍ، وهي عبادتُه وحدَه لا شَرِيكَ له، قال اللهُ تعالى: ﴿وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ﴾ [الذاريات: 56].
وقال تعالى: ﴿وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ﴾ [البينة: 5].
* فمَن اجْتَنَبَ الشِّرْكَ وأخْلَصَ العِبادةَ للهِ تعالى واتَّبَعَ الرَّسولَ فهو مُسلمٌ مَوعودٌ بدُخولِ الجَنَّةِ والنَّجاةِ من النارِ.
* ومَن أدَّى العباداتِ الواجبةَ؛ فامتثَلَ ما أوْجَبَه اللهُ، واجتَنَبَ ما حَرَّمَه اللهُ؛ فهو من عِبادِ اللهِ المُتَّقينَ المُؤمِنينَ الذين كتَبَ اللهُ لهم الأمنَ من العذابِ، ووَعَدَهم الفَضْلَ العظيمَ في الدنيا والآخرةِ.
* ومَن كمَّل العباداتِ الواجبةَ والمُستحبَّةَ واجتنَبَ المُحرَّماتِ والمَكْروهاتِ؛ فعَبَدَ اللهَ كأنَّه يَرَاهُ؛ فهو من عِبَادِ اللهِ المُحْسِنينَ الذين وعَدَهم اللهُ الدَّرَجاتِ العُلَى من الجَنَّةِ.

وبهذا تَعْلَمُ أن ما يَقْدَحُ في عُبودِيَّةِ العبدِ لرَبِّه عز وجل على ثَلاثِ دَرَجاتٍ:
الأُولَى: الشِّرْكُ الأكبرُ، وهو عِبادةُ غيرِ اللهِ عز وجل؛ فمَن صَرَفَ عبادةً من العباداتِ لغَيْرِ اللهِ عز وجل؛ فهو مُشرِكٌ كافرٌ، لا يَقْبَلُ اللهُ منه صَرْفًا ولا عَدْلاً، كالذين يَدْعُونَ الأصنامَ والأولياءَ والأشجارَ والأَحْجَارَ، ويَذْبَحُونَ لها ويَسْألُونَها قَضاءَ الحَوائجِ ودَفْعَ البَلاءِ.
وهؤلاء كُفَّارٌ مُشرِكونَ خارجونَ عن دينِ الإسلامِ، مَن ماتَ منهم ولم يَتُبْ فهو خَالِدٌ مُخلَّدٌ في نارِ جَهَنَّم والعياذُ باللهِ.

الدرجةُ الثانيةُ: الشِّرْكُ الأَصْغَرُ، ومنه الرِّياءُ والسُّمْعةُ، فيُزَيِّنُ العبدُ عبادتَه من صلاةٍ وصدقةٍ وغيرِها لأجلِ أنْ يَمْدَحَهُ الناسُ بذلك، فمَن فعَلَ ذلك فهو غيرُ مُخْلِصٍ للهِ تعالى الإخلاصَ الذي يَنْجُو به من العذابِ، فهو وإنْ لم يَعْبُدْ غيرَ اللهِ حقيقةً إلا أنه بطَلَبِه ثَناءَ الناسِ ومَدْحَهم وإعجابَهم قد ابْتَغَى ثَوابَ العِبادةِ من غيرِ اللهِ عز وجل، وهو مُشرِكٌ شِرْكًا أصْغَرَ يُحْبِطُ تلك العبادةَ، وقد قال النبيُّ صلى اللهُ عليه وسلم فيما يَرْويِه عن رَبِّه جل وعلا أنه قالَ: [أنَا أَغْنَى الشُّرَكَاءِ عن الشِّرْكِ، مَن عَمِلَ عَمَلاً أشْرَكَ معي فيه غيري تَرَكْتُه وشِرْكَه] رواه مسلمٌ من حديثِ أبي هُريرةَ رضِي الله عنه.
ومن الشِّرْكِ الأَصْغَرِ أن يَتعَلَّقَ قَلْبُ العَبْدِ بالدنيا حتى تكونَ أكْبَرَ هَمِّه ويُضَيِّعَ بسَبَبِها الواجباتِ ويَرْتَكِبَ المُحرَّماتِ؛ فيَكونَ في قَلْبِه عُبودِيَّةٌ للدنيا، وقد قال النبيُّ صلى اللهُ عليه وسلم: ((تعِسَ عَبدُ الدِّينارِ وعَبْدُ الدِّرْهمِ وعبدُ الخَمِيصةِ إنْ أُعْطِيَ رَضِيَ وإنْ لم يُعْطَ سَخِطَ، تَعِسَ وانتكَسَ وإذا شِيكَ فلا انْتَقَشَ)). رواه البخاريُّ من حديثِ أبي هُريرةَ رضِي اللهُ عنه.
وهذا دعاءٌ عليه من النبيِّ صلى الله عليه وسلم بالتَّعاسةِ والانتكاسةِ، فكُلَّما قامَ من سَقْطةٍ وقَعَ في أُخْرَى، وإذا أُصِيبَ ببلاءٍ لم يَهْتَدِ للخُروجِ منه، وسببُ ذلك عُبودِيَّتُه للدُّنيا، وغَفْلتُه عن اللهِ جل وعلا.
وقد بَيَّن النبيُّ صلى الله عليه وسلم الضابطَ في ذلكَ فقالَ: ((إنْ أُعْطِيَ منها رَضِيَ وإن لم يُعْطَ سَخِطَ)).
فإذا كانَت همَّةُ العبدِ للدُّنيا إنْ أُعْطِيَ منها رضِيَ، وإن لم يُعْطَ ظَلَّ ساخِطًا على قَضاءِ اللهِ وقَدَرِه مُتَبَرِّمًا منه لم يَكُنْ قَلْبُه سليمًا للهِ جل وعلا، وهذا من شأنِ المُنافِقِينَ، كما قال اللهُ تعالى فيهم: ﴿وَمِنْهُمْ مَنْ يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقَاتِ فَإِنْ أُعْطُوا مِنْهَا رَضُوا وَإِنْ لَمْ يُعْطَوْا مِنْهَا إِذَا هُمْ يَسْخَطُونَ﴾ [التوبة: 58]، فرِضَاهُم لغَيْرِ اللهِ وسَخَطُهم لغيرِ اللهِ.

ومَن كان هذا حالَهُ فهو غير مخلصٍ العبادَةَ للهِ تَعَالَى، بل في قلبه عُبودِيَّةٌ لغيرِ اللهِ جَلَّ وَعَلا، وهذا أمرٌ تُشاهَدُ آثارُه فيمَن تعلَّقَ قلبُه بمالٍ أو رئاسةٍ أو شَخْصٍ يُحِبُّه حتى يَعْصِيَ اللهَ لأجلِه؛ فيكونَ في قَلبِه رِقٌّ لما أحبَّه وتَعلَّقَ به وعَصَى اللهَ لأجله، ومَن تعلَّق شيئًا دونَ اللهِ عُذِّبَ به.

الدرجةُ الثالثةُ: فِعْلُ المعاصي، وذلك بارتكابِ بعضِ المُحرَّماتِ أو التفريطِ في بعضِ الواجباتِ، وكلما عَصَى العبدُ رَبَّه كان ذلك نَقْصًا في تَحْقيقِه العبوديةَ للهِ تعالى.
وأكملُ العبادِ عُبوديَّةً للهِ تعالى أحسنُهم استقامةً على أمرِ اللهِ عز وجل، قال اللهُ تعالى: ﴿إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ (13) أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ خَالِدِينَ فِيهَا جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (14)﴾ [الأحقاف: 13–14].
وقال تعالى: ﴿إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ (30) نَحْنُ أَوْلِيَاؤُكُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآَخِرَةِ وَلَكُمْ فِيهَا مَا تَشْتَهِي أَنْفُسُكُمْ وَلَكُمْ فِيهَا مَا تَدَّعُونَ (31) نُزُلًا مِنْ غَفُورٍ رَحِيمٍ (32) وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِمَّنْ دَعَا إِلَى اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ (33)﴾ [فصلت: 30–33].

ومدارُ عُبودِيَّةِ القَلْبِ على ثلاثةِ أمورٍ عظيمةٍ هي: المَحَبَّةُ، والخَوْفُ، والرَّجاءُ.
ويَجِبُ على العَبْدِ أن يُخْلِصَ هذه العباداتِ العظيمةَ للهِ تعالى:
– فيُحِبَّ اللهَ تعالى أعظمَ مَحَبَّةٍ، ولا يُشْرِكَ معه في هذه المَحبَّةِ العظيمةِ أحدًا من خلقِه، كما قال اللهُ تعالى: ﴿وَالَّذِينَ آَمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ﴾ [البقرة: 165].
– ويَخافَ من سَخَطِ اللهِ وعِقابِه، حتى يَنْزجِرَ عن فعلِ المعاصي من خَشْيةِ اللهِ تعالى.
– ويَرْجوَ رحمةَ اللهِ ومَغْفرتَه وفَضْلَهُ وإحسانَهُ.
ومَن كان كذلكَ فإنه لا يَيْأسُ من رَوْحِ اللهِ، ولا يَأْمَنُ مَكْرَ اللهِ، بل يَبْقَى جامِعًا بينَ الرَّجاءِ والخَوفِ كما أمَرَ اللهُ تعالى عبادَه بقولِه: ﴿وَادْعُوهُ خَوْفًا وَطَمَعًا إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ﴾ [الأعراف: 56].
فالدُّعاءُ هنا يَشْمَلُ دُعاءَ المَسْألةِ ودُعاءَ العِبادةِ.

● ومَحبَّةُ العبدِ لربِّه تعالى تَدْفَعُه إلى التقرُّبِ إليه، والشَّوقِ إلى لقائِه، والأُنسِ بذِكْرِه، وتَحْمِلُه على مَحَبَّةِ ما يُحِبُّه اللهُ، وبُغْضِ ما يُبْغِضُه اللهُ، فيُحَقِّقُ عُبوديَّةَ الولاءِ والبَرَاءِ بسببِ صِدْقِ مَحبَّتِه للهِ تعالى.
● وخَوفُه من اللهِ يَزْجُرُه عن ارتكابِ المُحرَّماتِ وتركِ الواجباتِ؛ فيكونُ من عبادِ اللهِ المُتَّقينَ، الذين حَمَلَتْهم خَشْيةُ اللهِ تعالى على اجتنابِ أسبابِ سَخَطِه وعِقابِه.
● ورَجاؤُه للهِ يَحْفِزُه على فِعْلِ الطاعاتِ لما يَرْجُو من عَظيمِ ثَوابِها وبَرَكةِ رِضْوانِ اللهِ عز وجل على أهلِ طَاعَتِه.

[أبو سلمى]

الدرس السادس: بَيانُ معنَى العِبادةِ
Ika-anim na aralin: pagpapahayag sa kahulugan ng "IBA'DAH" pagsamba

Ang IBA'DAH : ay wikang arabik na ang kahulugan ay pagkumbaba at pagsunod at pagtalima na may kasamang pagmamahal at pag-rerespeto.
lahat ng mga gawain na ginagawa upang mapalapit sa sinasamba " ang Allah" ay "Iba'dah" pagsamba.
Kaya ang pagsamba sa wika ng relihiyon ay malawak na pangalan na nasasakop niya ang lahat ng mga bagay na nagugustuhan ni Allah, salita man o gawa, panlabas man na Gawain o panloob ( kilos ng katawan at gawa ng puso).
ang "Iba'dah" pagsamba ay nagagawa sa puso at sa salita at sa katawan, katunayan ang Allah ay nag-utos ng taimtim at taos-pusong pagsamba sa kanya nang walang pagtatambal;
قال اللهُ تعالى: ﴿هُوَ الْحَيُّ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ (65)﴾ [غافر: 65].

Sinabi ni Allah : ((Ang Allâh, Siya ay ‘Al-Hay’ – ang Walang-Hanggang Buhay na walang sinuman ang bukod-tanging may karapatan at karapat-dapat lamang na sambahin bukod sa Kanya, na kung kaya, humiling kayo sa Kanya at ituon ninyo ang pagsamba sa Kanya na Bukod-Tangi at maging taos-puso sa inyo ang pagsunod sa Kanyang ‘Deen’ at kautusan. At ang papuri ay Pagmamay-ari lamang ng Allâh na ganap na para lamang sa Kanya na Siya ang ‘Rabb’ na Tagapaglikha ng lahat ng mga nilalang)) (Al-ghafir: 65)
وقال تعالى: ﴿قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّينَ﴾ [الزمر: 11]

Sinabi ni Allah : ((Sabihin mo, O Muhammad, sa mga tao: “Katiyakan, ang Allâh ay inutusan Niya ako at ang sinuman na susunod sa akin na maging taos-puso sa pagsamba sa Kanya nang bukod-tangi at wala nang iba))(Az-zumar:11)
At ipinag-utos ni Allah ang pagsunod sa kanyang propeta at pagsasagawa ng mga samba na naaayon sa panuto at pamamaraan na ipinahayag ng propeta
قال اللهُ تعالى: ﴿وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ﴾[النحل: 44]
Sinabi ni Allah : ((at ipinahayag Namin sa iyo, O Muhammad (Sallallahu Alayhi wa Sallam), ang Qur’ân upang ipaliwanag sa mga tao ang anumang hindi nila naintindihan na mga kahulugan at mga batas, at upang mapag-aralan nila ito at magabayan sila ng Allâh para rito))( An-nahl:44)
وقال: ﴿وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا﴾ [الحشر: 7[

Sinabi ni Allah : ((At anumang ipinagkaloob ng Sugo sa inyo na yaman o di kaya ay Batas na itinala para sa inyo ay panghawakan ninyo, at ang anumang ipinagbawal Niya sa inyo na huwag kunin o di-ipagawa ay iwasan ninyo))(Al-hashr:7)
Ang Allah ay hindi niya tinatanggap ang samba ng isang tao maliban kung ito'y nagawa niya sa dalawang kondisyon : ang taimtim na pagsamba kay Allah at ito'y sang-ayon sa mga ginawa ni propeta (Sallallahu Alayhi wa Sallam).
At hindi magiging muslim ang isang tao hangga't hindi niya sambahin si Allah ng taos-puso at sundin niya ang propeta (Sallallahu Alayhi wa Sallam).
Sinuman ang magsasagawa ng pagsamba ng taimtim at taos-puso at sang-ayon sa pagsagawa ng propeta (Sallallahu Alayhi wa Sallam) ay maging tama ang kanyang pagsamba at iyon ay mabuting Gawain.
katunayan ang Allah ay ipinahayag niya sa atin sa kanyang mahiwagang Aklat "Ang Qur-an" na tayo ay kanyang nilikha para sa isang malaking layunin, at ito ay ang pagsamba sa kanya na nag-iisa at walang katambal.
قال اللهُ تعالى: ﴿وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ﴾ [الذاريات: 56]

Sinabi ni Allah : ((At hindi ko nilikha ang ‘Jinn’ at ang tao, at sa pagkapadala ng lahat ng mga Sugo kundi sa napakataas na uri ng layunin, na ito ay sambahin lamang Ako nang bukod-tangi at wala nang iba pa))(Az-zhariya'at:56)
وقال تعالى: ﴿وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ﴾ [البينة: 5[

Sinabi ni Allah : ((At walang ipinag-utos sa kanila sa lahat ng batas sa kasulatan kundi sambahin lamang nila ang Allâh na Bukod-Tangi, na ang kanilang hangarin sa kanilang pagsamba ay makatagpo nila ang Allâh, na lumayo sila sa pagtatambal patungo sa tamang paniniwala, at isagawa nila ang ‘Salâh,’ at ibibigay nila ang kanilang ‘Zakâh,’ at ito ang Matuwid na ‘Deen’ (Relihiyon), na ito ay ang Islâm))( Al-bayyenah:5).
Sinuman ang iwasan niya ang pagtatambal at taus-puso niyang sambahin si Allah at sundin ang propeta ay siya ay tunay na mananampalataya at pinangakuan siyang makakapasok sa paraiso at makakalayo mula sa impiyerno.
At sino naman ang magsasagawa ng mga ubligadong samba, gagawin niya ang ipinag-utos sa kanya ni Allah at layuan niya ang kanyang mga ipinagbabawal, siya ay isa sa mga alipin ni Allah na mayroong takot na tunay na nanampalataya na isinulat ni Allah sa kanila ang pagkaligtas mula sa kaparusahan at inilaan sa kanila ang malaking biyaya sa ibabaw ng mundo at sa kabilang-buhay.
At sinuman ang kokompletuhin niya ang mga ubligadong samba at mga kusang-loob na samba at iiwasan niya ang mga ipinagbabawal at ang mga kinamumuhian,at sambahin niya si Allah na para niyang nakikita, siya ay isa sa mga alipin ni Allah na mayroong mataas na antas ng pagsamba na pinangakuan ni Allah ng mataas at maluwalhating paraiso.
At diyan mo malalaman na ang nakakadungis sa pagsamba ng tao sa kanyang diyos " ALLAH" ay tatlong antas:
Unang-una: ang "AS-Shirk Al-akbar" ang malaking pagtatambal, at yan ay yaon pagsamba ng iba bukod kay Allah; sinuman ang ibaling niya ang isa sa kanyang mga samba sa iba bukod kay Allah ay siya ay kafir, hindi tatangapin sa kanya ni Allah ang lahat ng kanyang gawa, tulad ng mga sumasamba sa mga rebolto at mga tao at mga punong-kahoy at mga bato, at sila ay kumakatay para sa mga ito at hinihingian nila ng tulong ang mga ito.
Ang mga taong yaon ay mga kafir, labas sa relihiyong islam, at sinuman ang mamatay sa kanila na hindi na nakapagbago ay makakapasok sa impiyerno ng walang hanggan "hindi na makakalabas mula ron".
Ikalawang antas :ang "AS-Shirk Al-asghar" ang maliit na pagtatambal, kasama dito ang pagpapakitang-tao, at pagpaparinig; gagandahan ng tao ang kanyang pagsamba pagdarasal at pabibigay ng Sadaqah at iba pa upang siya ay puriin ng mga tao, sinuman ang gagawa nang ganyan ay wala sa kanya ang taos-puso at taimtim na pagsamba kay Allah na siyang magpapaligtas sa kanya mula sa kaparusahan, kahit na siya ay hindi sumamba ng iba bukod kay Allah pero sa hangad niyang puriin siya ng mga tao ay hinangad niya ang biyaya ng kanyang samba mula sa iba bukod kay Allah, kaya siya ay nagtambal ng maliit na pananambal na makakasira sa sambang iyon, katotohanan ang propeta (Sallallahu Alayhi wa Sallam) ay nagsabi mula wika ng lumikhang diyos "Allah" siya ang Allah na nagsabi : (( ako ang higit na may kapangyarihan sa lahat ng inyong mga sinasamba mula sa pananambal, sinuman ang gagawa ng gawain at siya ay gagawa ng pananambal sa akin sa gawaing iyon ay iiwan ko siya pati ang kanyang sinasamba)) iniulat ni Muslim mula sa hadith ni Abu Hurairah(radhiyallahu anhu)
At kasali rin sa Shirk Asghar ang paghahangad ng tao sa mundo ( buhay) sa lahat ng kanyang mga ginagawa at iyan na ang maging malaking hangarin niya,at dahil diyan makakalimutan niya ang mga ubligadong ipinag-utos ng relihiyon at makakagawa siya ng mga ipinagbabawal at magiging ang puso niya ay alipin ng kamunduan, katotohanan ang propeta ( Sallallahu Alayhi wa Sallam) ay nagsabi : (( napahamak na ang alipin ng ginto at alipin ng pilak at alipin ng mga ari-arian, kung siya ay bibigyan ay masisiyahan(sasamabahin niya si allah) at kung hindi naman bibigyan ay magagalit, napahamak at nadapa sa kanyang mukha at kung siya ay matusok ng tinik ay hindi niya kayang alisin)) iniulat ni Al-bukhari mula sa hadith ni Abu Hurairah (radhiyallahu anhu)
iyan ay panalangin ng propeta (Sallallahu Alayhi wa Sallam) sa kapahamakan ng taong iyon, sa tuwing siya ay tatayo ay madadapa muli at kung siya naman ay tatamaan ng sakuna ay hindi niya kayang lumabas, at ang dahilan ng mga iyan ay ang pagsamba niya sa kanyang sarili at pagtalikod niya kay Allah.
ipinahayag ng propeta (Sallallahu Alayhi wa Sallam) ang palatandaan ng taong ganoon sa kanyang pagsabi : (( kung makakakuha (bibigyan ni Allah) ng ari-arian ay masisiyahan at sasambahin niya si Allah at kung hindi naman mabigyan o wala siyang ari-arian (walang yaman) ay magagalit)); kung ang buhay lamang sa daigdig ang maging hangad ng tao sa mundong ito na kung siya ay magkaroon ng magandang pamumuhay ay sasamba kay Allah at kung hindi maganda ang kanyang pamumuhay ay magagalit siya sa mga itinkda at isinulat ni Allah ay sadyang ang puso niya ay hindi malinis sa pakikitungo kay Allah at iyan ay isa sa mga kaugalian ng mga taong mapagkunwari "Munafiq".
كما قال اللهُ تعالى فيهم: ﴿وَمِنْهُمْ مَنْ يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقَاتِ فَإِنْ أُعْطُوا مِنْهَا رَضُوا وَإِنْ لَمْ يُعْطَوْا مِنْهَا إِذَا هُمْ يَسْخَطُونَ﴾ [التوبة: 58]

Sinabi ni Allah : ((At mayroon sa mga mapagkunwari na sinisiraan ka sa pamamahagi mo ng kawanggawa (‘sadaqah’), subali’t kapag binahaginan mo sila ay titigil sila sa kanilang pagsasalita, subali’t kapag wala silang bahagi (o parte) ay kamumuhian ka nila at aakusahan))(At-tawbah:58)
Ang kanilang kasiyahan ay sa iba bukod kay Allah at ang kanilang galit ay para din sa iba bukod kay Allah.
Sinuman ang ganyan ang kanyang kaugalian ay talagang hindi niya sinamba si Allah ng taos-puso at sa puso niya ay pagsamba ng iba bukod kay Allah, at iyan makikita ang magiging resulta niya sa sinuman ang naging alipin ang puso niya ng pangarap sa pagka-pinuno o pangarap sa pagmamahal ng isang tao hangga't suwayin na niya si Allah; at magiging ang puso niya ay tunay na alipin na nang kung ano at sino ang pinapangarap at hinahangad niya at susuwayin na niya si Allah.
Ikatlong-antas: ang pag-gawa ng mga kasalanan at iyan ay pagsasagawa ng iilan sa mga ipinagbabawal at pag-iiwas sa iilang mga ubligadong ipinag-uutos, sa tuwing susuway ang tao kay Allah ay makukulang ang lakas ng kanyang pananampalataya kay Allah. Ang taong may kompletong pananampalataya kay Allah ay ang sinuman ang may pinaka-mataas na antas ng pagsunod kay Allah.
قال اللهُ تعالى: ﴿إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ (13(أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ خَالِدِينَ فِيهَا جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (14)﴾ [الأحقاف: 13–14[

Sinabi ni Allah : ((Katiyakan, ang mga yaong nagsabi: “Ang aming ‘Rabb’ na Tagapaglikha ay ang Allâh” pagkatapos ay nagpakatuwid sila sa kanilang paniniwala ay wala silang katatakutan sa anumang kagimbal-gimbal na pangyayari sa Araw ng Muling Pagkabuhay, at wala silang dapat na ipangamba sa anuman na naiwan nila pagkatapos ng kanilang pagkamatay na makamundong kapakinabangan . Sila ang mga yaong maninirahan sa ‘Al-Jannah’ (Paraiso) na sila ay mananatili roon magpasawalang-hanggan bilang awa ng Allâh sa kanila, at dahil sa kanilang nagawang mabuting gawain habang sila ay nasa daigdig)) ( Al-ahqa'af: 13-14)
وقال تعالى: ﴿إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ (30) نَحْنُ أَوْلِيَاؤُكُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآَخِرَةِ وَلَكُمْ فِيهَا مَا تَشْتَهِي أَنْفُسُكُمْ وَلَكُمْ فِيهَا مَا تَدَّعُونَ (31) نُزُلًا مِنْ غَفُورٍ رَحِيمٍ (32) وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِمَّنْ دَعَا إِلَى اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ (33)﴾ [فصلت: 30–33[

Sinabi ni Allah : ((Katiyakan, ang mga yaong nagsabi na ang aming ‘Rabb’ na Tagapaglikha ay ang Allâh na Bukod-Tangi na walang katambal sa pagsamba sa Kanya, pagkatapos sila ay nagpakatuwid sa pagsunod sa Kanyang batas, bababa sa kanila ang mga anghel sa oras ng kanilang kamatayan na sasabihin sa kanila: “Huwag kayong matakot sa kamatayan at sa mangyayari pagkatapos nito, at huwag kayong malungkot sa anumang iniwan ninyo na makamundong buhay, at matuwa kayo sa magandang balita ng ‘Al-Jannah’ (Paraiso) na kung saan ito ay ipinangako sa inyo. At sasabihin sa kanila ng mga anghel: “Kami ang inyong kaagapay sa buhay dito sa daigdig, at ginagabayan namin kayo at pinangangalagaan bilang kautusan ng Allâh, at gayundin, kami rin ang inyong kasama sa Kabilang-Buhay, at para sa inyo sa ‘Al-Jannah’ (Paraiso) ang lahat ng kalugud-lugod sa inyong mga sarili na kayo ang pipili, at bagay na magpapapanatag ng inyong mga paningin, at kahit ano ang inyong kahilingan ay matatagpuan ninyo kaagad sa inyong harapan bilang parangal at pag-iistima at biyaya sa inyo mula sa Allâh na ‘Ghafour’ – Ganap na Mapagpatawad sa inyong kasalanan, na ‘Raheem’ – Napakamaawain at Ganap na Mapagmahal sa inyo. Wala nang sinuman na hihigit pa ang kabutihan sa salita na binibigkas ng sinumang nag-aakay tungo sa paniniwala sa Kaisahan ng Allâh at pagsamba sa Kanya nang bukod-tangi at gumawa ng kabutihan na kanyang sinabi: “Katiyakan, ako ay kabilang sa mga Muslim na ganap na nagpapasailalim sa kagustuhan ng Allâh at sa Kanyang batas)) (Al-fussilat:30-33)
Ang pagsamba ay mayroong tatlong malalaking haligi; iyon ay: ang pagmamahal; ang pagkatakot; ang paghahangad ng biyaya mula kay Allah.
Mamahalin niya si Allah ng lubos na pagmamahalm at hindi siya gagawa ng pananambal sa pagmamahal niya kay Allah sa kahit sinuman sa mga nilalang .
كما قال اللهُ تعالى: ﴿وَالَّذِينَ آَمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ﴾ [البقرة: 165].

Sinabi ni Allah : ((Nguni’t ang mga mananampalataya ay mas higit ang ginawang pagmamahal sa Allâh kaysa sa ginawang pagmamahal ng mga walang pananampalataya sa kanilang mga diyus-diyusan))(Al-baqarah:165)
Matakot siya sa galit at sa mga parusa ni Allah para malayuan niya ang pagsuway kay Allah.
Hahangarin niya ang habag ni Allah at ang kanyang kapatawaran at ang kanyang biyaya at ang kanyang mga kabutihan.
Sinuman ang ganitong tao ay hindi siya mawawalan ng pag-asa mula sa mga biyaya ni Allah at hindi rin niya sisiguraduhin na hindi na darating ang galit ni Allah, bagkus siya ay mananatiling pagsamain ang hangad niya kay Allah at ang takot niya kay Allah tulad ng ipinag-utos ni Allah sa kanyang mga alipin.
بقولِه: ﴿وَادْعُوهُ خَوْفًا وَطَمَعًا إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ﴾ [الأعراف: 56].

Sinabi ni Allah : ((at manalangin kayo sa Kanya nang taimtim na panalangin; bilang pagkatakot sa Kanyang kaparusahan at paghahangad ng Kanyang gantimpala. Katiyakan, ang Awa ng Allâh ay malapit sa mga mabubuti))(Al-a'ra'af:56)
Ang panalangin dito ay nasasakop niya ang dalangin na pagsasamba at dalangin na paghihiling.
Ang pagmamahal ng tao sa kanyang diyos ay nakakapagdadala sa kanyan upang siya ay mapalapit sa Diyos "ang Allah", at hahangarin niya ang pagtatagpo nila ng kanyang minamahal na diyos "Allah", at siya ay masisiyahan sa pag-alala sa kanya, at madadala rin siya ng kanyang pagmamahal na mahalin niya ang lahat ng mga mahal ni Allah, at pagagalitan niya ang lahat ng pinagagalitan ni Allah, at dito niya makokompleto ang samba ng pagkakampi at pagkakalaban dahil sa totoong pagmamahal niya kay Allah.
Ang takot ng tao kay Allah ay nakakapagtutulak sa kanya mula sa pag-gawa ng mga ipinag-babawal at pag-iiwan sa mga ubligadong mga ipinag-utos, at siya ay mapapasama sa mga alipin ni Allah na may mga takot sa kanya,at dahil sa takot nila kay Allah ay nalalayo sila sa galit at kaparusahan mula kay Allah.
Ang hangad nilang biyaya mula kay Allah ay nakakapagtutulak sa kanila upang sila ay gagawa ng mga iba't ibang uri ng pagsamba at pagsunod kay Allah dahil sa inilaan ni Allah na mga biyaya at mga habag para sa kanyang mga alipin na sumusunod sa kanya.